KURSUN DÖKÜM İÇİN MODEL VE KALIBIN HAZIRLANMASI

11.06.2010 04:21

 

KURSUN DÖKÜM İÇİN MODEL VE KALIBIN HAZIRLANMASI

MODEL:

Buradaki örnekte bir çipolu çipa modeli plexiglastan hazırlanmaktadır. Hazır modeliniz varsa iş haliyle kolaylaşır. Örnekteki model 4mm. Plexiglastan yapılacaktır.

Gerekli malzemeler:

•  plexiglas, kağıt bant, kil testeresi ( 2no)

•  plexiglasın üzerine kağıt bant, etiket veya kağıt yapıstırılarak modelin silueti çizilir.

•  Siluet kıl testeresi ile kesilir.

 
 

Her iki yandan konik olacak şekilde kuyumcu eğeleri, ince zımpara ve herhangi bir metal parlatıcı ile parlatilarak çogaltilmasi düsünülen obje 1/1 ölçeginde model olacak sekilde yapilir.

Model isimiz böylece bitmistir. Konik olmasi çok önemlidir. Buradaki amaç modelimizi saglam kurtarmaktir. Dökümde bu endiseye gerek yoktur. Dökülen kursun belirli bir oranda çektigi (küçüldügü) için kaliptan rahatça çikacaktir. Aslinda kusursuz bir kalip yapilabildiginde modelin kirilmasi çok önemli degildir çünkü anlatacagim kalip ile yüzlerce döküm yapilabilir ve dökümler biraz tesviye ile yeni modelimizi olusturabilir.

KALIP:

 
 

odelimizin boyutlarina uygun olan ayni ebatta iki çerçeve yapilir. Içleri ve üstleri renksiz ayakkabi cilasi ile yaglanir.

 

Modelin kendisi ayakkabi cilasi ile yaglanir. Modelimiz koniklik aksina kadar, eramik çamuru, çocuk oyun çamuru veya benzer bir malzemeye batirilir.Batmadan kaynaklanan sisme veya kabarmalar varsa ( ki en az seramik çamurunda bulunur.) yavasça tesviye edilir. Ilk çerçeve modele uygulanir. Ileride kilit maçasi olacak sekilde kalem veya benzer birsey ile çamurda 2-4 konik çukur açilir.

 

KM hazirlanir. Bir cam, fayans benzeri malzemenin üzerinde katalizör katilarak mümkün oldugunca hizli karistirilir. Kutusunda miktar olarak bir çorba kasigina bir nohut tanesi kadar Katalizör olarak tarif edilse de bu yapistirma içindir, döküm için bunun yarisi uygundur.

  • Akm mermer ve tas yapistiricisidir. Tüm boya malzemesi satanlarda bulunur. Zaten çok ucuz bir malzemedir bu nedenle taninmis bir markayi tercih edin.

Karistirdigimiz katalizörlü AKM'yi gerekirse çerçeveyi çikararak yarisi gözüken modelin modele hava boslugu birakmayacak sekilde sivama yapip, tekrar çerçeveyi koyup üzerini komple doldururuz. Düz çiksin diye üstüne bir plaka bastiririz.

Kattigim katalizör miktarina orantili olarak mazleme donmaya baslar.

** burada ilginç bir süreç vardir. Bunu artan malzeme üzerinde takip edebilirsiniz. Yavas yavas koyulasirken bir anda yari sert duruma gelir. Bu yumusak plastik kivaminda iken tasmalari ve aletleri temizleme zamanidir.

Hemen arkasinda isinma baslar.Tam bilemiyorum ama 60-70 dereceye kadar ulasir. Artik kemiklesmistir ve kalibimizin yarisi da hazirdir.

 

Ters çevirip ilk batirmada kullandigimiz çamuru çikarip temizlik yapiniz.Bosluk çikti ise henüz sicak iken bol katalizörlü ( hizli ) az bir malzeme hazirlayip bosluklari doldurup tesviye ediniz ( bu arada kalemle açtigimiz çukurlar karsimiza kilit maçalarinin erkek tarafi olarak karsimiza çikmistir. )

Soguduktan sonra tekrar (yari model içindedir) yarim kalibi ve modeli tekrar ayakkabi cilasi ile cilalayiniz.

 

Tekrar AKM hazirlayip yarisi gözüken modeli sivayarak ve 2 çerçeveyi geçirip doldurunuz. Üstüne kapak bastirdiktan sonra donmasini bekleyin. Donup sertlesince henüz sicak iken çerçeveleri sökün.Bu anda iki kalip kendisi ayrilir.Eger ayrilmazsa soguyunca yanlardan tiklayiniz, yine ayrilmazsa müsterek hatta bir oyuk açip tornavida benzeri bir aletle ayiriniz. Kilit maçalari ileride saga sola kaymalari önleyecek sekilde erkekli ve disili çikacaktir.

 

Model yarim kaliplardan birinde kalacak, onu bir takim kanirtmalar ile sökülürürken kirilabilir. O nedenle önce modele tiklayarak çikartmaya çalisiniz.

 

Iki parçali birbirine sifir oturan kalip elimizdedir.

 

 

Kil testeresi freze ve ege kullanarak döküm hunisini açiniz. Huninin yüksekligi ve genisligi yapacaginiz dökümlerde erimis metalin huni agirligi bir nevi pres etkisi yapacaktir.

 

Ardindan huniden kalip bosluguna ulasan bir kanal açiniz. Hava kanallari döküm esnasinda havanin sikisip bosluk yaratmamasi için açilir. Bunlari kendiniz tayin edersiniz, kanallar hep yukariya dogru olsun ki dökümde erimis kursun buralardan kaçip bosluk yaratmasin.

Kalibi ayni gün döküme sokmayin. Bir gece dinlensin siz de dinlenin çünkü basit bir islem gibi görünse de bir tam gününüzü alacaktir.

  DÖKÜM:

Iki kalip parçasini bir mandal veya benzeri bir alet ile sikistiriniz. Ilk dökümler bozuk çikarsa moralinizi bozmayin, kalip isindikça kalite artacaktir. 18-20 dökümden sonra kalibi kendi kendine sogumaya birakiniz. Ilik hale gelince devam edebilirsiniz.

 

- tesviye ve ek islemleri bitmis çipa

Akm yerine çelik macun da kullanilabilir. 800 döküm kaldirmis bir kalibim var en ufak bir bozulmasi yoktur.

Kursunu nerede ne içinde ne ile eriteceginiz size kalmistir. Seri döküm yapacaksaniz mümkün mertebe piknik tüpünde açik havada yapiniz.

Karsiniza bir takim yanlislar, zorluklar çikabilir.Inanin bu sistemi yillardir kullaniyorum ben de çok hata yaptim, deneme yanilma ile dogruya ulastim.

Burada anlattigim kalip en basitidir ve yeterlidir. Bununla top, çipa, kurt agzi, top tekerlegi aklimiza ne gelirse dökebilirsiniz tabi sadece kursunla.

Bu kalip ikilidir, bunun üçlüsü dörtlüsü altilisi yapilabilir, delikleri tesviye ile degil dökümde çikabilir. Fakat anlatmaya kalsam sizin de caniniz sikilir.

Saygilarimla

Bedri SELAY

Y.Müh Mimar